บ้านเรานอกจากถั่วพันธุ์พื้นเมืองแล้ว ยังมีพันธุ์จากต่างประเทศหลายชนิด ล้วนมีประโยชน์ต่อสุขภาพ เช่น ถั่วเขียว ถั่วบ่ะแฮะ ถั่วปู(ถั่วพู) ถั่วปี๋ ถั่วดำ ถั่วแดง ถั่วเหลือง ถั่วพร้า ถั่วลันเตา ถั่วชิกพี(ถั่วเมล็ดแห้ง ปลูกมากใน อินเดีย เมดิเตอร์เรเนียน และแอฟริกา) ถั่วลิสง ถั่วพุ่ม ถั่วลาย ถั่วปากอ้า ฯลฯ

นอกจากนี้ยังมีประเภทถั่วเปลือกแข็ง เช่น เม็ดมะม่วงหิมพานต์ อัลมอนด์ พิสทาชิโอ วอลนัท แมคาเดเมีย ซึ่งส่วนใหญ่เป็นไม้ยืนต้น ลำต้นสูง จะมีโปรตีนน้อยกว่าถั่วเมล็ดแห้ง แต่ถั่วกลุ่มนี้มีแมกนีเซียมสูง

ถั่วให้ประโยชน์ต่อร่างกายอย่างไร ถั่วให้ประโยชน์จากเปลือกหุ้มเมล็ด ที่มีสีต่างๆเช่น เขียว ดำ แดง สีส้ม เปลือกหุ้มเมล็ดของถั่วให้ใยอาหารปริมาณช่วยเพิ่มกากใยและอุ้มน้ำ ช่วยลดความเสี่ยงต่อการเป็นมะเร็งลำไส้ใหญ่ ช่วยลดคอเลสเตอรอลในเลือด ถั่วให้ประโยชน์จากอาหารที่สะสมที่อยู่ในเมล็ดถัว ซึ่งเป็นส่วนสำคัญในการงอกของเมล็ดเป็นต้นอ่อน ซึ่งบรรจุสารอาหารที่มีคุณค่าไว้มากมาย เช่น คาร์โบไฮเดรต ไขมัน โปรตีน แร่ธาตุและ เอนไซม์

ยกตัวอย่าง เช่น เมล็ดถั่วเขียว มีคาร์โบไฮเดรตประมาณ 27% โปรตีนประมาณ 11% , ถั่วเหลือง มีโปรตีนเป็นองค์ประกอบประมาณ 35-54% ไขมัน 13-27% คาร์โบไฮเดรต 32% และใยอาหาร 4% ถั่วเหลืองมีกรดอะมิโนจำเป็นสำหรับและยังเป็นแหล่งสำคัญของวิตามินบีหนึ่ง วิตามินอี และแคลเซียม , ถั่วลันเตา มีวิตามินบี ช่วยรักษาระดับพลังงานและสร้างเนื้อเยื่อประสาทและกล้ามเนื้อ มีใยอาหารสูงช่วยลดระดับคอเลสเตอรอล และการย่อยมีประสิทธิภาพ มีวิตามินบี5 ที่ช่วยกระตุ้นภูมิคุ้มกัน และวิตามินซีต้านอนุมูลอิสร , ถั่วแดงหลวง มีโปรตีน 17 % คาร์โบไฮเดรต 52 % และไฟเบอร์สูงถึง 22 % และถัวพู มีคาร์โบไฮเดรต เส้นใย โปรตีน ไขมัน แคลเซียม เหล็ก ฟอสฟอรัส วิตามินเอ ซี อี บี 1 บี 2 ไนอะซิน

อาหารประเภทถั่ว นับเป็นอาหารสุขภาพ ที่ช่วยเสริมสร้างสุขภาพและเป็นทางเลือกในการลดการบริโภคเนื้อสัตว์ นอกจากนี้ถั่วยังมีสรรพคุณทางยา เป็นสมุนไพรพื้นบ้านที่มีคุณค่า ซึ่งนอกจากเมล็ดแล้วยังมีการใช้ส่วนอื่นๆของถั่วมาเป็นสมุนไพร เช่น หัวถั่วพูใช้บำรุงร่างกาย แก้อ่อนเพลีย แก้ร้อนใน เป็นต้น

อย่างไรก็ตามเมนูอาหารบ้านเรา นิยมใช้ฝักสดมาทำอาหารมากกว่าเมล็ดแห้ง ส่วนเมล็ดถั่วแห้งชนิดต่างๆ เราทำของหวาน หรือรับประทานเป็นของว่าง

การปลูกถั่วบางชนิด มีการใช้สารเคมีมาก เช่น ถั่วฝักยาว ดังนั้นเมื่อเราปลูกเอง ก็อย่าใช้สารเคมี เมื่อเราลงมือปลูกเอง ควรใช้ปุ๋ยหมัก ไม่ใช้สารเคมี ขณะเดียวกันก็ขอเชิญชวนกลุ่มเกษตรกรปลูกถั่วจำหน่ายทั้งหลาย หันมาปลูกแบบเกษตรอินทรีย์ เพื่อความปลอดภัยของผู้ปลูกและผู้บริโภค

ส่วนงา ก็เป็นอีกประเภทหนึ่งที่เราเคยปลูกกันมาแต่เก่าก่อน แต่ปัจจุบัน การปลูกงาในครัวเรือนลดลงอย่างมาก การกินงาของเราก็ลดลงมากด้วย ดังนั้น เราควรมาปลูกงากันในบ้านของเรา ที่เราคุ้นเคย ก็มีงาขี้ม้อน งาดำ งาขาว