พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน กล่าวว่า เครื่องเทศ มีความหมายถึงของหอมฉุนและเผ็ดร้อนที่ได้มาจากต้นไม้ สำหรับใช้ทำยาไทย และปรุงอาหาร โดยมากมาจากต่างประเทศ เช่นลูกผักชี ยี่หร่า  สำหรับการใช้ในส่วนผสมยาไทย และ ยาล้านนา ที่มีเครื่องเทศ เป็นส่วนผสมมักพบในยาที่มีสรรพคุณบำรุงธาตุ ยาขับลมในลำไส้ และยาอายุวัฒนะ หากยังนึกเครื่องเทศยาไทยไม่ออก ขอยกตังอย่างเครื่องเทศ ๙ ชนิดที่มีการนำไปใช้ประโยชน์มากได้แก่
๑ เมล็ดพริกไทย รสเผ็ดร้อน สรรพคุณแก้ลม แก้เสมหะ บำรุงธาตุ ช่วยย่อยอาหาร และขับผายลม
๒ เหง้าขิงแห้ง รสหวานเผ็ดร้อน สรรพคุณเจริญอากาศธาตุ  แก้ลมพานไส้ แก้พรรดึก แก้แน่นหน้าอก แก้เสียดแทง แก้นอนไม่หลับ
๓ กานพลู รสเผ็ดร้อน สรรพคุณ ทำให้อาหารงวด กระจายเสมหะ และโลหิต แก้เสมหะเหนียว และ แก้ปวดฟันแก้รำมะนาด และ แก้ปวดท้อง แก้พิษเลือด
๔ ใบกระเพราขาว รสร้อน สรรพคุณ แก้ธาตุพิการ ขับผายลม แก้ท้องอืด ท้องเฟ้อ แก้ลมจุกเสียด ขับลมในลำไส้
๕ ลูกกระวาน รสร้อนหอม สรรพคุณ บำรุงธาตุ ขับผายลม ขับเสมหะ โลหิต และ ลม
๖ หัวกระเทียม รสร้อนฉุน สรรพคุณ ระบาย แก้ริดสีดวงงอก บำรุงธาตุ บำรุงปอด แก้โรคผิวหนัง แก้กระหายน้ำ แก้ปวดมดลูก ขับลม บำรุงโลหิต
๗ ลูกจันทน์เทศ รสร้อนหอมติดจะฝาด สรรพคุณแก้ธาตุพิการ แก้จุกเสียด แก้กำเดา แก้ท้องร่วง แก้กระหาย แก้ปวดมดลูก ขับลม บำรุงโลหิต
๘ เปลือกอบเชย รสเผ็ดหวานร้อน สรรพคุณ บำรุงธาตุ ขับผายลม บำรุงโลหิต แก้อ่อนเพลีย
๙ ดอกดีปลี รสเผ็ดร้อน สรรพคุณ แก้ธาตุดินทั้ง ๒๐ ประการ ขับลมในลำไส้ และเจริญอาหาร
๑๐ เถาสะค้าน เป็นยารสร้อน สรรพคุณ ขับลมบำรุงธาตุ ขับลมให้ผายและเรอ แก้จุกเสียด แก้ธาตุพิการ แก้แน่น เป็นตัวยาประจำธาตุลม